Bút ký: nghề thí nghiệm “những người lính áo cam - Bác sĩ điện yêu nghề và thân thiện”

Người trong nghề thường dành cho đội ngũ lính thí nghiệm chúng tôi một cái tên rất đỗi trân trọng và yêu quý “Bác sĩ điện”. Là cán bộ, công nhân Xí nghiệp xây lắp, sửa chữa và thí nghiệm Điện thuộc Công ty Dịch vụ Điện lực miền Bắc (NPSC): “Lính thí nghiệm - Bác sĩ điện” như gửi gắm niềm tin với cái tên thật thân thiện, tin yêu. Với khẩu hiệu: “Có điện là có tất cả” dòng điện cao thế giường như là động mạch chính của cơ thể lan tỏa đi khắp mọi miền đất nước trong suốt chiều dài lịch sử 66 năm đã qua, góp phần xứng đáng cùng cả dân tộc vững tin đi lên trong sự nghiệp đổi mới. 

Đồng hồ nhiệt độ MBA chỉ 63oC, Trạm biến áp 110kV Hương Sơn – Hà Tĩnh đằm trong nắng lửa và gió Lào khô khốc. Đã 12h15’ nắng trên đỉnh đầu như dội lửa, nhóm thí nghiệm cao áp ngoài trời vẫn mải mê theo công việc. Các anh đang tập trung hoàn tất những hạng mục thí nghiệm còn lại để bàn giao cho nhóm nhị thứ thử tổng hợp mạch trả phiếu, kịp đóng điện trở lại vào buổi chiều theo tiến độ. Né nắng dưới thân máy biến áp, kỹ sư Phạm Tiến Dũng tay thoăn thoắt nhập các thông số kỹ thuật của Bộ điều áp dưới tải vào máy chụp sóng rồi đứng lên kiểm tra quan sát sơ đồ, anh bấm nút điều khiển nghe tiếng âm thanh làm việc quen thuộc của bộ công tắc K dừng, số liệu thí nghiệm được in ra, thấy anh lắc đầu rồi cùng đồng nghiệp kiểm tra lại sơ đồ đấu nối trên các sứ đầu vào để tiếp tục làm lại. Mồ hôi sũng ướt trên bộ đồ cam bảo hộ của các đồng nghiệp, công nhân trẻ Trần Văn Tuấn (Đội Cao áp - Hóa dầu), anh đang treo lơ lửng bằng dây an toàn ngay sứ đầu vào MBA110kV để chuyển đổi sơ đồ. Trên mặt máy biến áp, tại vị trí rơ le hơi lại một bóng áo cam sũng ướt, chăm chỉ kiểm tra chức năng rơ le rồi liên lạc với bộ phận trong nhà bằng máy bộ đàm. Thấp thoáng còn nhiều nhóm vẫn tiếp tục làm việc trong khu vực trạm, bên bóng râm bức tường nhà điều khiển một vài người đã dừng công việc, dùng bữa trưa với những hộp cơm đã nguội mà vẫn không thôi tranh luận những tồn tại của thiết bị đang làm. Những khuôn mặt rám nắng, nhưng ánh mắt vẫn vui tươi, họ tiếp tục bàn về hướng đo cho hệ thống tiếp địa của Trạm vào buổi chiều.

 

Mỗi năm bao nhiêu trạm biến áp được thí nghiệm và đóng điện thành công? Thời gian tối thiểu cho mỗi trạm cũng từ 20 – 30 ngày, ngày bình thường trong công tác thí nghiệm sẽ còn lặp lại thường nhật trong cuộc sống của các anh, những “người lính áo cam thực thụ”.

Trời Tây Bắc đêm về se lạnh, đã nhiều đêm cuối tuần chưa được sum họp cùng gia đình, lại một tối chủ nhật nữa đến với mọi người trên công trường thủy điện Ngòi Phát. 8h giờ tối nay toàn Đội thí nghiệm tập trung họp rút kinh nghiệm và thống nhất kế hoạch triển khai công việc mới, ngày nào cũng gặp nhưng tối cuối tuần có nhiều thông tin hơn nên mọi người vui vẻ hỏi thăm nhau về gia đình và bạn bè. Quân số đủ, Chỉ huy trưởng thí nghiệm công trình thông báo nội dung cuộc họp, cụ thể là hoàn thiện các hạng mục thí nghiệm tiến hành thí nghiệm tổng hợp đưa MBA T1 và tổ máy 1 hòa lưới điện Quốc gia. Trưởng các bộ phận thí nghiệm trình bày những tồn tại và hướng xử lý khắc phục của công việc thời gian qua, đưa ra tiến độ của bộ phận mình trong tuần làm việc căng thẳng sắp tới. Kế hoạch công việc của các bộ phận chặt chẽ, rõ ràng, chi tiết và sít sao về thời gian, bởi ai cũng hiểu đây là giai đoạn quang trọng, khẳng định sự thành công cho một quá trình phấn đấu gian khổ của tất cả các bên trên công trường. Những vấn đề khúc mắc được giải quyết, lịch tiến độ được hoàn thiện qua các ý kiến đóng góp theo đúng thực tế trên công trường cũng như sự chỉ đạo từ lãnh đạo Xí nghiệp. Mọi người chia tay về phòng của mình, thư giãn hay còn đâu đó những cá nhân vẫn trăn trở nên tiếp tục chong mắt với những tài liệu rơ le, bản vẽ nhị thứ… phục vụ cho công việc ngày mới.

 

Một ngày mới cho chương trình thí nghiệm tổng hợp bắt đầu. Nhà thầu lắp máy chờ đợi lâu lắm cái ngày này và mong sao máy chạy êm ru, chuyên gia nhà thầu thiết bị thì còn chờ đợi hơn thế nữa, nhà đầu tư mong mỏi ngày được thu quả ngọt… họ cùng chờ và đặt trọn niềm tin sẽ thành công. Thực tế trên mảnh đất Tây Bắc hùng vĩ này, qua rất nhiều công trình rồi, Thí nghiệm điện (NPSC) thật sự là địa chỉ tin cậy mà họ đã nhiều lần trao trọn niềm tin vào chúng tôi. Hôm nay theo chương trình sẽ thực hiện thí nghiệm điều tốc, tất cả đã sẵn sàng, phòng điều khiển trung tâm nhà máy đầy đủ đại diện các bên, lệnh thao tác được thực hiện và tất cả vào một guồng quay. Công việc vẫn không dừng lại, sơ đồ thí nghiệm dọn sẵn theo các hạng mục, để tiết kiệm thời gian đảm bảo đúng tiến độ người thí nghiệm phải làm việc liên tục đêm ngày. 08h sáng vào “hang” (vào nhà máy, cách gọi vui của các anh em chúng tôi trên công trường), 8h sáng hôm sau ra khỏi “hang” như “chuyện thường ngày ở huyện”... Các anh không nghỉ ngơi, chỉ dừng lại ít phút ăn cơm tại chỗ nạp năng lượng mới, công việc cứ vậy mà nối tiếp. Chương trình thí nghiệm tiếp tục những nội dung còn chưa hoàn thiện. Những ngày này công việc thực sự đã cuốn các anh trôi, trôi theo những con số kỹ thuật, những đồ thị, những sơ đồ khô cứng… nhưng mà sao mê hoặc lòng người thí nghiệm đến lạ. Nhưng nếu thử nghiệm không thành công một hạng mục bất kỳ nào đó, toàn bộ chu trình phải dừng lại để hiệu chỉnh rồi làm lại từ đầu.  

Cái thời khắc sung sướng nhất rồi cũng đến, ngày giờ chính thức phát điện lên lưới Quốc gia. Băng rôn, cờ hoa chào mừng đại biểu, quý khách… người thí nghiệm vẫn tất bật cho các chương trình kiểm tra lần cuối. Tốc độ đạt định mức, hòa vào lưới điện rồi, công suất phát lên đủ… Hạnh phúc làm sao, niềm vui vỡ òa, người người dành cho nhau cái bắt tay chúc mừng, chan hòa niềm vui… Diễn tả sao được niềm vui chung, riêng của những người lính thí nghiệm. Sự mệt mỏi tan biến tự bao giờ, mọi con tim, mọi ánh mắt khấp khởi niềm hứng khởi cho một thời khắc thật hạnh phúc, dòng điện đã chính thức hòa lưới điện Quốc gia, vươn xa trên mọi miền của Tổ quốc thân yêu. Tôi sung sướng nhận được trên ánh mắt, trong nụ cười trên khuôn mặt các anh, những kỹ sư “Bác sĩ điện thân yêu”: Vũ Minh Sơn, Nguyễn Ngọc Hưng, Chu Quang Hiếu, Nguyễn Văn Thanh, Chu Văn Thanh, Phạm Tiến Dũng, Nguyễn Minh Tuấn, Nguyễn Hưu Hoàn, Nguyễn Công Trình … và bao nhiêu anh em, đồng đội than yêu khác đang trực tiếp cống hiến, sức lực trí tuệ của mình cho công trình này. Rồi đoàn xe quan khách lăn bánh rời xa, máy vẫn phát, công việc vẫn tiếp diễn.

Đã qua bao công trường thí nghiệm TBA mới, nhà máy thủy điện rồi, các anh vẫn vậy, bao nhiêu khuôn mặt, bấy nhiêu tấm lòng trăn trở suy tư cho dòng điện, cho cái nghề đã “mang nghiệp vào thân”. Mỗi công trình là một nấc thang mới, đánh dấu sự đi lên và trưởng thành của lính thí nghiệm “một người lính áo cám thực thụ”. Hội nhập đã đưa đến nhiều cơ hội cùng với những thách thức mới khó khăn trực tiếp tới nghành nghề của các anh, nhà đầu tư luôn luôn bám sát thị trường thiết bị công nghệ để giảm thiểu chi phí, nâng cao hiệu quả suất đầu tư. Nhà máy sau có thể sẽ không còn là phiên bản của nhà máy trước và các anh không được phép ngừng nghỉ nếu dừng lại, dừng lại đồng nghĩa với tụt hậu và rời bỏ cuộc chơi sẽ là hệ quả tất yếu. Siemen, ABB, GE, Schneider… và giờ đây thêm nhiều thương hiệu thiết bị, công nghệ năng lượng điện xuất xứ từ nhiều nước khác nữa, các anh phải học thôi, học nữa, học mãi…

Trong công tác thí nghiệm, áp lực của việc cấp điện thường xuyên tới khách hàng, không những thời gian thí nghiệm ngày càng rút ngắn mà khối lượng công việc tăng lên, thiết bị càng hiện đại càng có giá trị cao… Người làm công tác thí nghiệm buộc phải đáp ứng tốt cho những yêu cầu này. Mọi tính năng đặc điểm của thiết bị, hệ thống phải được cập nhật, tự học hỏi thường xuyên để phục vụ, để đảm bảo tồn tại và phát triển theo dòng chảy. Hiện nay trong nước vẫn chưa có một trường học hay trung tâm đào tạo nào nâng cao nghề thí nghiệm điện, việc đào tạo ở nước ngoài thì chi phí quá cao… các anh tự học và đào tạo lấy nhau là chính.

Trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, ngành điện vẫn mang trọng trách của một ngành mũi nhọn, đi đầu. Nhiều công trình điện trong khu vực đã đi vào vận hành đóng góp to lớn cho sự phát triển của khu vực miền Bắc nói riêng và cả nước nói chung. Những âm thầm lặng lẽ nhưng hiệu quả, chất lượng của các anh những người “lính thí nghiệm – bác sĩ điện” thật đáng trân trọng. Với các anh, công việc là đam mê, là hạnh phúc và là niềm vui trong cuộc sống…